Kanunî Sultan Süleyman Han; Süleymaniye Cami inşâ edilirken yük taşıtılan hayvanlar hakkında merhametin gözetilmesini fermanla emretmiş, hayvan hak ve hukuklarının korunmasını istemiştir…
Büyük binâlar inşâ edilirken kuşlar için de tezyînâtlı, sanat ve estetik özellikleri taşıyan yuvalar yapılmıştır. Üsküdar’daki Yeni Cami’nin duvarlarında bulunan zarif ve sanat hârikası kuş yuvaları, hayrât sahiplerinin bu husustaki hissiyât ve inceliğini pek net bir şekilde bu durumu göstermektedir.
Türk düşmanlığıyla bilinen Avukat Guer şöyle der:
“Müslüman Türk’ün şefkati hayvanlara bile şâmildir. Bu hususta vakıflar ve ücretli şahıslar vardır. Bu şahıslar, sokaklardaki köpek ve kedilere ciğer dağıtırlar. Verilenlere alışmış olan hayvanlar da, besicilerin şefkatli seslerini o kadar iyi tanırlar ki, işitir işitmez hemen yanına koşmakta hiçbir zaman kusur etmezler.
Kasapların da her gün muayyen miktar kedi ve köpek beslemeleri, alışkanlık hâlindedir. Şam’da, hastalanan kedi ve köpeklerin tedâvisine mahsus bir hastahâne vardır.”
Bir başka tespit: “Bir Türk meskeni inşâ edilirken, güvercinlerin ve diğer kuşların susuz kalmamaları için en uygun yerlere yalaklar yapmak, Türk sivil mimarîsinin vazgeçilmez özelliklerindendir.”
Du Loir: “Osmanlı’nın bazı şehirlerinde kediler için yapılmış mekânları, gıdâları için tesis edilmiş vakıfları görünce hayret etmeyecek insan var mıdır?
Yavruları olan köpeklerin barındırılması için sokaklarda kulübelerin yapılması ve gıdâların teminine bilhassa îtinâ edilmesi de, hayret vericidir.
Bunları yapanlar, kendilerine cennet kapılarını açacak birçok sevaplar kazandıkları îtikādındadırlar.” der.
Bunlar ve bunlara benzer pek çok olay müstesnâ merhamet medeniyetimizin göstergesi olurken batı bu güzelliklerden fersah fersah uzaktı.
Bir zamanlar Türk dünyasında İslam âleminde hayvanlar dahi koruma altında alınmışken batıda bırakın hayvana insana dahî merhamet yapılmamıştır.
